De
Versteende
Rivier
Een documentair project over water, droogte, zeespiegelstijging en een verregaand versteende rivier.
IN SAMENWERKING MET SCHRIJVER AFE VAN DER TOOLEN
Water. Overal
waar je kijkt in
Leiden, is
het aanwezig.
In singels, grachten, sloten, meren en waterspeelplaatsen. Je zit op een terrasboot, met water als romantisch decor. Je wandelt langs de singels, met water als pittoreske gids. Alsof het allemaal vanzelfsprekend is. Maar dat is het niet. Achter die rustige grachten en singels schuilt een compleet andere realiteit. Een mechanisch universum van pompen, gemalen, sluizen, spuien, GPS-apparaten en regelcomputers. Dit is het domein van 'de Watermeesters', de mannen en vrouwen achter de knoppen. De experts die waterstanden beheren, metingen uitvoeren en de controle hebben over sluizen en gemalen, afhankelijk van de verwachte weersomstandigheden. Met dit project willen we deze twee realiteiten tonen - het contrast ertussen en hun onderlinge verbondenheid. We onthullen de historische wortels en kijken vooruit naar een toekomst waarin oude vanzelfsprekendheden niet meer bestaan.
Waarom nu?
Overstromingen en hittegolven, stijgende zeespiegels en smeltende gletsjers. Al deze verschijnselen van de wereldwijde klimaatverandering hebben invloed op het water en het watersysteem in en rond Leiden. Dat is nu al merkbaar. Neem bijvoorbeeld de maandenlange droogte van afgelopen zomer: om verzilting van de natuur en land- en tuinbouw rond Leiden tegen te gaan, de veiligheid van dijken te waarborgen en schade aan de binnenstedelijke kades, monumenten en huizen te voorkomen, moest de stroomrichting van de Leidse Rijn bij Utrecht worden omgekeerd. Een ingreep die nu al veel vaker voorkomt dan twintig jaar geleden werd voorspeld.
Overstromingen en hittegolven, stijgende zeespiegels en smeltende gletsjers. Al deze verschijnselen van de wereldwijde klimaatverandering hebben invloed op het water en het watersysteem in en rond Leiden. Dat is nu al merkbaar. Neem bijvoorbeeld de maandenlange droogte van afgelopen zomer: om verzilting van de natuur en land- en tuinbouw rond Leiden tegen te gaan, de veiligheid van dijken te waarborgen en schade aan de binnenstedelijke kades, monumenten en huizen te voorkomen, moest de stroomrichting van de Leidse Rijn bij Utrecht worden omgekeerd. Een ingreep die nu al veel vaker voorkomt dan twintig jaar geleden werd voorspeld.
Waarom dit project in Leiden?
Leiden is de op één na meest waterrijke stad in Nederland en tegelijkertijd een van de meest versteende. Bovendien ligt onze streek vlakbij zee, en in een laaggelegen 'kom'. De watermeesters van nu en straks staan voor ongekende uitdagingen. Ons project combineert fotografie met historische objecten en diepgaande verhalen. De nadruk ligt op Leiden, maar omdat water geen grenzen kent, strekken we ons ook verder uit. Ons watersysteem dient als spiegel voor de nationale en zelfs internationale situatie.
Leiden is de op één na meest waterrijke stad in Nederland en tegelijkertijd een van de meest versteende. Bovendien ligt onze streek vlakbij zee, en in een laaggelegen 'kom'. De watermeesters van nu en straks staan voor ongekende uitdagingen. Ons project combineert fotografie met historische objecten en diepgaande verhalen. De nadruk ligt op Leiden, maar omdat water geen grenzen kent, strekken we ons ook verder uit. Ons watersysteem dient als spiegel voor de nationale en zelfs internationale situatie.
Leiden is de op
één na meest
waterrijke stad
in Nederland
en tegelijkertijd
een van de meest
versteende.
Voor ons onderzoek hebben we een subsidie ontvangen van het Mediafonds. De serie is in 2023 gepubliceerd in het Leidsch Dagblad. Daarnaast werken we aan een tentoonstelling en publicatie in de vorm van een boek.
Fotografie
Rob Overmeer
Tekst
Afke van der Toolen